Ortopeda zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób bądź urazów, które są związane z narządem ruchu. Do konsultacji ortopedycznej powinno skłonić m.in.: sztywność, ból i obrzęk okolicy stawów oraz ograniczenie ich ruchomości.
Konsultacja u ortopedy wskazana jest w przypadku różnego rodzaju urazów układu ruchu (np. złamania kości, zwichnięcia stawów) oraz wrodzonych lub nabytych chorób, bądź zwyrodnień (np. haluksy). Pacjent powinien zgłosić się do ortopedy, jeśli doświadcza niepokojących objawów ze strony układu ruchu, takich jak m.in.:
- Ograniczona ruchomość kończyn i stawów.
- Ból kręgosłupa lub kończyn (np. po wewnętrznej stronie łokcia, nadgarstka promieniujący do przedramienia, karku promieniujący do przedramienia).
- Sztywność, drętwienie i mrowienie palców.
- Obrzęki, zaczerwienienie, ucieplenie okolicy stawowej.
- Bóle startowe i rozruchowe.
- Dyskomfort podczas chodzenia.
- Bóle mięśni i stawów.
- Problemy z ruchomością kończyn bądź stawów (np. uczucie „przeskakiwania” i braku stabilności stawu, zablokowanie kolana w pozycji zgiętej).
Ortopeda zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem nieprawidłowości ze strony układu szkieletowego (bez kości czaszki) oraz w obrębie więzadeł, stawów, mięśni, ścięgien i innych elementów układu ruchu. Ortopeda skupia się także na działaniach związanych z minimalizowaniem skutków niepełnosprawności, czyli np. na doborze odpowiedniego sprzętu rehabilitacyjnego. W ramach konsultacji ortopedycznej możliwe jest m.in.:
- Opatrywanie urazów narządów ruchu, powikłań pourazowych, szacowanie czasu rekonwalescencji zajętych patologią tkanek.
- Dobranie zaopatrzenia ortopedycznego.
- USG stawów biodrowych.
- Wystawienie skierowania na zabiegi chirurgiczne (m.in. operacja stopy, kończyny dolnej i górnej, miednicy i biodra oraz barku), a także zabiegi wstawienia endoprotezy stawów biodrowych i kolanowych.
- Udzielenie zaleceń.
- Przepisanie recepty.
- Wydawanie skierowań do innych specjalistów, np. neurologa czy rehabilitanta.
- Zlecanie zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak m.in. kinesiotaping, kinezyterapia, pole magnetyczne, ultradźwięki czy elektroterapia.
Aby uzyskać więcej informacji, kieruje się pacjenta na badania laboratoryjne (zwłaszcza morfologia, OB, CRP), densytometrię (polega na pomiarze gęstości mineralnej tkanki kostnej) i badania obrazowe. W przypadku tych ostatnich do dyspozycji ortopedy są m.in.:
- Zdjęcie rentgenowskie (RTG).
- Badania ultrasonograficzne (USG).
- Tomografia komputerowa (TK).
- Rezonans magnetyczny (RM).
Jeśli zachodzi taka konieczność, to ortopeda kieruje pacjenta na jeszcze dokładniejsze badanie, czyli na artrografię. To rodzaj badania rezonansem magnetycznym, w którym możliwe jest szczegółowe zobrazowanie struktury stawu.
Ortopeda zajmuje się leczeniem szeregu schorzeń, w tym takich nieprawidłowości układu ruchu jak:
- Bóle kręgosłupa różnego pochodzenia, dyskopatie, przepuklina dyskowa.
- Wady postawy (np. skolioza, paluch koślawy, płaskostopie, kifoza, lordoza, stopa szpotawa).
- Pourazowe zmiany narządu ruchu (złamania, zwichnięcia, skręcenia – m.in. złamania i zwichnięcia kości skokowej, niestabilność rzepki, uszkodzenia łąkotek).
- Jałowe martwice kości, w tym choroba Kienbocka.
- Choroba Dupuytrena.
- Choroba Scheuermanna, czyli jałowa martwica kręgosłupa.
- Zakażenia kości i stawów.
- Choroba Olliera, czyli chrzęstniakowatość.
- Choroby metaboliczne obejmujące układ ruchu.
- Wady wrodzone (np. kręcz szyi, wrodzona dysplazja stawu biodrowego).
- Choroby zapalne stawów i kości.
- Choroby nowotworowe w obrębie narządu ruchu.
- Zmiany wywołane nadmiernym obciążeniem stawów (m.in. łokieć tenisisty, łokieć golfisty, ostroga piętowa, zespół mięśnia nadgrzebieniowego, zespół cieśni nadgarstka).
- Choroby zwyrodnieniowe stawów, w tym zwyrodnienia kręgosłupa.
- Haluksy.
- Złamania, skręcenia, zwichnięcia i nadwyrężenia (stawów i kości).
